Podobno obecnie jesteśmy w stanie skupić uwagę przeciętnie przez… 8 sekund. Nic dziwnego, że instagramowe Reelsy, czy też inaczej „rolki” i filmy na TikToku biją rekordy popularności, zwiększając zasięgi ich użytkownikom. Nieodłącznym elementem obu tych form jest podkład muzyczny, który użytkownicy dodają poprzez umieszczenie cudzych utworów muzycznych. Jak to robić zgodnie z prawem?
Muzyka w świetle prawa
Nie ulega wątpliwości, że utwory muzyczne są utworami w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Każdy utwór ma swojego twórcę, któremu przysługują osobiste i majątkowe prawa autorskie, przy czym na inne podmioty może on przenieść wyłącznie te drugie. Wykorzystanie cudzego utworu muzycznego bez uprzedniego nabycia tych uprawnień (praw majątkowych lub licencji) stanowi naruszenie praw autorskich.
Korzystanie z muzyki dostępnej na Instagramie i TikToku
Królami internetu w kategorii krótkich filmików są dziś TikTok i Instagram. W obu przypadkach, serwisy poszły na rękę swoim użytkownikom udostępniając im biblioteki utworów do bezpłatnego korzystania.
TikTok podszedł do sprawy pragmatycznie nabywając (w większości nieograniczone terytorialnie) licencje od największych wytwórni muzycznych, tworząc dwie biblioteki utworów. Zawartość bibliotek różni się w zależności od tego, czy muzyka ma zostać wykorzystana w filmiku tworzonym na użytek prywatny (niekomercyjny) czy komercyjny. Sama biblioteka komercyjna liczy ponad 150 000 utworów różnych gatunków, z tekstami, bez tekstów, a nawet z elementami muzyki ludowej. Jest zatem w czym wybierać J
Warto przy tym wiedzieć, że wszyscy użytkownicy TikToka są uprawnieni do publikowania swoich treści (utworzonych z wykorzystaniem muzyki dostępnej w bibliotekach TikToka) w innych platformach.
WAŻNE!
Muzyka dostępna w ramach komercyjnej licencji TikToka nie może być wykorzystywana do tworzenia remiksów czy przeróbek poza narzędziami udostępnianymi przez TikToka.
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku Instagrama. Na podstawie zawartych przez Metę (właściciela Instagrama) umów licencyjnych dozwolone jest wykorzystywanie utworów na potrzeby osobiste, niekomercyjne. Konta użytkowników biznesowych nie mają dostępu do tej biblioteki – na ich potrzeby została stworzona odrębna kolekcja nagrań (ciekawostka: zgodnie z zasadami korzystania z muzyki na Instagramie jest to kolekcja należąca do Facebooka).
Także w przypadku Instagrama możliwe jest publikowanie Reelsów utworzonych z wykorzystaniem ww. muzyki na innych platformach.
Jak natomiast podejść do kont na TikToku czy Instagramie oznaczonych jako prywatne (niekomercyjne), które w rzeczywistości są wykorzystywane do prowadzenia biznesu? Taka działalność może być z jednej strony potraktowana jako naruszenie warunków licencji danego serwisu (użytkownik korzysta z innej biblioteki utworów niż przypisana do danego rodzaju aktywności), a z drugiej wyraźnie stoi w sprzeczności z zasadami społeczności obu platform. Należy więc mieć na uwadze, że skutkiem takiego działania może być nie tylko usunięcie treści naruszających zasady, ale także czasowy lub trwały „ban” w postaci blokady konta.
Podsumowanie
Najprostszym i najbardziej intuicyjnym rozwiązaniem w celu rozróżnienia, jak legalnie posłużyć się cudzą muzyką w Reelsach czy na TikToku jest korzystanie z utworów zawartych w bibliotekach aplikacji oraz narzędzi przez nie udostępnianych. TikTok i Instagram starają się zapewnić swoim użytkownikom komfort w publikowaniu treści, w czym też bez wątpienia mają swój interes, dlatego też warto korzystać z udostępnianych przez administratorów rozwiązań.
Pomimo, że TikTok i Instagram Reels stanowią efektywne narzędzia marketingowe, mogące budować rozpoznawalność, zasięgi czy ruch na profilu, warto powstrzymać się jednak przed wykorzystywaniem muzyki spoza dedykowanych bibliotek tych serwisów. Działając wbrew tym zasadom, nie dość, że można narazić się na przysłowiowy „ban” ze strony serwisu (wyciszenie lub usunięcie filmu), to jeszcze można stać się naruszycielem praw autorskich artysty i stanąć przed koniecznością poniesienia przykrych konsekwencji prawnych, z finansowymi włącznie. Osobiście nie polecam.
Magdalena Korol – adwokatka i wspólniczka w Kancelarii Creativa Legal Prezeska fundacji Creativa Education, od 10 lat pomaga branży kreatywnej działać efektywnie i legalnie. Specjalizuje się w obsłudze agencji marketingowych, start-upów, branży fashion & design oraz przedsiębiorstw z kapitałem włoskim działających w Polsce. Zajmuje się kwestiami związanymi m.in. z ochroną marki, prawami autorskimi, wizerunkiem, dobrami osobistymi, znakami towarowymi, czynami nieuczciwej konkurencji, prawem reklamy i social mediów.
