Hipertrofia – z czym to się je?

1. Hipertrofia – czym jest?

Chcąc zwiększyć masę mięśniową należy skupić się właśnie na hipertrofii, którą najlepiej „uzyskać” za pomocą treningu siłowego i różnych jego wariantów. Dlaczego? Ponieważ hipertrofia jest rozrostem posiadanych już włókien mięśniowych. Warto zaznaczyć, że każdy trening nieco inaczej wpływa na nasze ciało i przyrost masy, dlatego tak ważne jest urozmaicenie ćwiczeń. 

Wyróżniamy dwa rodzaje hipertrofii – miofibrylarną i sarkoplazmatyczną. Hipertrofia miofibryralna jest niczym innym, jak rozrostem włókien mięśniowych, hipertrofia sarkoplazmatycza zaś zwiększa objętość glikogenu w mięśniach; to właśnie tutaj dochodzi do tzw. pompy mięśniowej. Warto wspomnieć, że hipertrofia może mieć również postać strukturalną (polegającą na wzroście masy mięśniowej, ale i wytrzymałości mięśni), oraz funkcjonalną (powodującą przyrost tkanki mięśniowej oraz siły mięśni). W zależności od wykonywanych ćwiczeń – zakresu, jak i ilości – możemy wpłynąć na rozrost hipertrofii miofibrylarnej lub sarkoplazmatycznej. Dochodzi wówczas do powiększenia całej komórki mięśniowej. 

 

Na czym polega trening hipertroficzny? 

Nie ulega wątpliwości, że po każdym treningu siłowym nasza siła wzrasta, a wraz z nią kształtują się mięśnie. Niektóre formy treningu przyspieszają jednak wzrost masy mięśniowej, co staje się zbawienne dla osób właśnie tego oczekujących. Kluczowym elementem jest zatem czas trwania treningu, ilość powtórzeń danego ćwiczenia, ilość serii, a także waga obciążenia. Nie bez znaczenia jest także przerwa pomiędzy ćwiczeniami i seriami. Warto pamiętać, że prawidłowa hipertrofia to nic innego, jak regularny przyrost tkanki mięśniowej oraz wytrzymałości danej partii mięśni. By móc to osiągnąć należy systematycznie wykonywać ćwiczenia, stymulujące organizm i mięśnie do uzyskania jak najlepszych efektów – szczególnie w obszarze rozrostu mięśni. 

Dobrze sprawdzi się tutaj trening zorientowany na szybko skurczową stymulację włókien mięśniowych, czyli np. podnoszenie ciężarów. Nie możemy jednak pomijać innych ćwiczeń, takich jak biegi czy treningi wytrzymałościowe, które są równie ważne dla rozrostu mięśni. Można z powodzeniem kilka razy w tygodniu wypróbować treningi cardio, które poprawią sprawność i dotlenią zarówno organizm, jak i mięśnie. 

Trening, by był efektywny, powinien być regularny, jednak dokładając do niego właściwą dietę zauważalne rezultaty mogą przyjść znacznie szybciej. Mięśnie potrzebują białka, zatem na talerzu nie powinno go zabraknąć. Równie ważne są inne składniki odżywcze, witaminy, a także kwasy tłuszczowe – tak często pomijane w codziennym jadłospisie. Podejmując codzienne wyzwania, łatwo popaść w zapomnienie o swoim zdrowiu. Nie lekceważ go! Sięgnij po codzienną dawkę zdrowia z EstroVitą MEN!

To suplement diety, zawierający kompleks ultraczystych, wysoce skoncentrowanych kwasów omega 3, 6, 9 oraz unikatowego kwasu omega 5, pochodzącego z owocu granatu, który wspiera organizm mężczyzn w każdym wieku. Unikalna kompozycja kwasów omega pochodzenia roślinnego, witamin i przeciwutleniaczy dba o dobre samopoczucie i doskonałą formę mężczyzn. Olej z pestek dyni i jego składniki przyczyniają się do utrzymania zdrowych funkcji prostaty i pęcherza moczowego, a olej z czarnej porzeczki dba o prawidłowe funkcjonowanie mięśni i stawów. O zdrowe kości mężczyzn dbają zawarte w preparacie witaminy: D oraz K, a witamina E stanowi ochronę przed wolnymi rodnikami. EstroVita MEN zawiera oryginalną formę kwasów tłuszczowych z grupy omega w postaci estrów etylowych, które zapewniają znakomitą biodostępność i wysoką bioretencję. 

Dbając o odpowiedni trening, właściwy i optymalny ciężar, a także odpowiednią liczbę powtórzeń i serii w dość krótkim czasie zauważymy pierwsze efekty. Nie możemy pomijać diety, która jest równie ważna dla wsparcia naszego organizmu! Łącząc ze sobą te rozrost mięśni będzie nie tylko prawidłowy, ale i szybko zauważalny.

2. Zapewnij swojej skórze odpoczynek! 

W codziennym pędzie nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak narażona jest nasza skóra – szczególnie twarzy. Codzienne wykonywanie makijażu, podróż zatłoczonymi ulicami czy wyjścia do sklepu – to tylko nieliczne momenty, kiedy może być osłabiona. Nasza skóra – podobnie, jak cały organizm – potrzebuje odpoczynku. Choć wydaje się to banalne, tak już odpuszczenie makijażu może dać niesamowite efekty! 

Zadbaj o naturalną pielęgnację

„Zazwyczaj nasza skóra szybko ulega przesuszeniu – staje się ziemista, szara, osłabiona. Można zauważyć tzw. wory pod oczami. Codzienne regularne rytuały mogą pomóc nam w odzyskaniu pięknej skóry. Czasem wystarczy domowej roboty maseczka oczyszczająca lub nawilżającą, by niemal od razu zobaczyć efekty. Przykładem może być maseczka z awokado i dodatkiem suplementu dedykowanego pięknej skórze – EstroVita Skin. To suplement diety stanowiący unikalną kompozycję roślinnych kwasów tłuszczowych omega 3, 6, 9 wyizolowanych z unikalnej mieszaniny aż 4 olejów roślinnych (lnianego, z czarnej porzeczki, ogórecznika oraz wiesiołka). Produkt przeznaczony jest dla osób dbających o wygląd i kondycję skóry. Roślinne niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) z grupy omega oraz witaminy zawarte w produkcie sprzyjają atrakcyjnemu wyglądowi skóry.” – podkreśla ekspert EstroVity dr n. med. Edyt Blus. 

Wystarczy, że rozgnieciesz w misce pół awokado i pół banana, a następnie – kiedy będą przypominać gładką papkę – dodasz 5 ml EstroVity Skin i dokładnie wymieszasz. Tak przygotowaną maseczkę nakładamy na twarz. Po upływie 15 min zmywamy letnią wodą. 

Pamiętaj, aby zadbać o skórę także podczas codziennego mycia twarzy – stosuj sprawdzone żele, toniki lub pianki. Najlepsze są te na bazie naturalnych składników – bez dodatków, które mogą dodatkowo przesuszać skórę. Warto stosować – raz w tygodniu – peeling. Mają one za zadanie usunięcie martwych komórek i warstw naskórka. Dzięki peelingom można uniknąć powstawania zaskórników oraz porów, co jest niezwykle ważne. 

Masaż twarzy? Zdecydowanie tak! 

Choć wydaje się to niecodzienne, tak masaże twarzy mogą zdziałać cuda – poprawiają ukrwienie skóry, wygładzając ją. Masaż twarzy możemy wykonać np. za pomocą rollera. Taki masaż można wykonać nawet kilka razy dziennie. 

Jak wspomina dr n. med. Edyta Blus: „Rollery znakomicie poprawiają mikrokrążenie krwi, a także redukują obrzęki i cienie pod oczami. To jednak nie wszystkie ich zalety – odpowiednio stosowane mogą również łagodzić podrażnienia, a nawet działać liftingująco. Zazwyczaj wykonane są z szlifowanego jadeitu, kwarcu czy innego kamienia utrzymującego niską temperaturę, dzięki czemu masaż jest przyjemny i jednocześnie pobudza układ limfatyczny. Warto zaznaczyć, że dobre rollery wykonane są z naturalnych kamieni górskich, co sprawia, że są one jeszcze bardziej wyjątkowe.” 

Masaż można śmiało wykonać także rękoma – smarując przy okazji twarz kremem odżywiającym lub nawilżającym. 

Chroń skórę przed słońcem

Przełom wiosny i lata jest okresem, kiedy więcej czasu chcemy spędzać na zewnątrz. Pierwsze promienie słońca kuszą, aczkolwiek mogą przesuszyć naszą skórę – szczególnie twarzy; tym samym narażamy się na działanie szkodliwych promieni słonecznych. Jak zatem chronić skórę? Ważne jest, aby używać kremów posiadających odpowiedni filtr. Wieczorem warto natomiast sięgnąć po preparaty regenerujące skórę – pomogą jej wrócić do normalności. 

Nasza skóra codziennie narażona jest na działanie szkodliwych czynników, takich jak zmienne warunki atmosferyczne, promienie słoneczne czy niewłaściwa pielęgnacja. O skórę warto zadbać zarówno na zewnątrz, jak i od zewnątrz. Idealna będzie tutaj EstroVita Skin – dedykowana osobom dbającym o kondycję skóry. Pamiętając o kilku kluczowych kwestiach już zawsze będziemy cieszyć się piękną i nawilżoną skórą! 

3. Podaruj mamie to, co najlepsze! 

Dzień Matki jest wyjątkowym świętem, które obchodzimy co roku 26 maja. To właśnie wtedy chcemy podarować naszym Mamom to, co najlepsze. Chcąc podziękować za wychowanie, wsparcie i miłość. Zobacz, jak sprawić Mamie wyjątkowy prezent w dniu jej święta! 

Postaw na klasykę

Każdej Mamie z pewnością przypadnie do gustu piękna i wysublimowana biżuteria. Bransoletka, naszyjnik czy kolczyki – to błyskotki, które będą cieszyły za każdym razem, kiedy Mama będzie je zakładać. Pamiętaj, aby wybierając biżuterię zwrócić uwagę na materiał, z jakiego została wykonana. Czasem najpiękniejsza biżuteria jest wykonana z dość marnego materiału, co przekłada się na jej jakość i żywotność. 

Idąc tropem biżuterii…

Możesz podstawić na kuferek na biżuterię, który będzie nie tylko funkcjonalny, ale i posłuży jako świetna ozdoba każdej toaletki! I tutaj zwróć uwagę zarówno na materiał, jak i na styl wykonania kuferka. Klasyka, kolorowe szaleństwo, prostota – jest wiele możliwości! 

Modne dodatki

Modne dodatki do codziennych stylizacji mogą być strzałem w dziesiątkę! Piękny szal lub apaszka, a może komplet: czapka, szalik, rękawiczki, które będą niezastąpione zimową porą? Warto pamiętać, że dobór takich prezentów nie może być przypadkowy, dlatego warto wcześniej zrobić mały research i podpytać Mamę, jaki preferuje kolor, lub co jej się podoba. Wówczas z pewnością spełnimy oczekiwania! 

Równie ciekawym rozwiązaniem będzie galanteria – portfel lub torebka to prezenty nie tylko funkcjonalne, ale i potrzebne! I tutaj warto zwrócić uwagę na styl portfela – klasyka, nowoczesność? Wachlarz modeli daje mnóstwo opcji, przez co każdy dobierze idealny prezent dla Mamy! 

Domowe SPA i łyk zdrowia

Kosmetyki zawsze sprawiają radość każdej kobiecie. Niezależnie od tego, czy będzie to krem do rąk, krem do twarzy czy maska do włosów – każdy zostanie wykorzystany w stu procentach! Taki prezent stanowi świetną okazję do złapania chwili oddechu i urządzenia sobie przez Mamę domowego SPA!

A skoro już o urodzie mowa, świetnie sprawdzą się także suplementy wspierające zarówno urodę jak i dobre samopoczucie! Szczególnie polecamy produkty linii EstroVita będące doskonałą proporcją kwasów tłuszczowych z grupy omega. Świetnie sprawdzi się EstroVita Immuno – suplement diety o najwyższej skoncentrowanej zawartości kwasów tłuszczowych omega 3, 6, 9 wyizolowanych z unikalnej mieszaniny aż 4 olejów roślinnych (lnianego, czarnej porzeczki, czarnuszki oraz wiesiołka); EstroVita Cardio powstała z myślą o zdrowym sercu, lub EstroVita Skin dedykowana osobom dbającym o wygląd i kondycję skóry.

Wystrój wnętrz

Dekoracje i dodatki wnętrz są zawsze dobrym pomysłem na prezent, zwłaszcza dla osób, które lubią posiadać takie elementy w swoim otoczeniu. Wybrany przedmiot może być funkcjonalny, jak np. lampka biurkowa czy wazon, ale i może być jedynie ozdobą pomieszczenia – obrazy czy figurki. Dobrym pomysłem może okazać się także koc – będący świetnym kompanem w chłodniejsze wieczory!

Dzień matki jest dniem szczególnym, jednak pamiętajmy, że o Mamie powinniśmy myśleć zawsze – nie tylko od święta. Czasem najlepszym prezentem jest nasza obecność!

4. Pielęgnacja męskiej skóry

Męska skóra twarzy jest wyjątkowa – ma zupełnie inną strukturę i inne potrzeby niż skóra kobiet. Nie należy jednak pomijać jej w codziennej pielęgnacji! Potrzebuje ona tyle samo uwagi, co skóra kobiet. Każdego dnia warto zatem sięgać po odpowiednie kosmetyki, które pomogą prawidłowo o nią zadbać. W męskiej pielęgnacji nie można pomijać żelu oczyszczającego do twarzy, kremu nawilżającego, pianki lub żelu do golenia, a także suplementów, które wesprą skórę od wewnątrz. 

Czym charakteryzuje się męska skóra?

Męska skóra twarzy jest znacznie grubsza i mocniejsza niż skóra kobiet. Dlaczego się tak dzieje? A to za sprawą zwiększonej ilości zrogowaciałych komórek, które sprawiają, że skóra jest szorstka w dotyku. Nie jest to jednak wadą – wręcz przeciwnie! Męska skóra twarzy jest znacznie bardziej odporna na zranienia czy podrażnienia. Ponadto zmarszczki pojawiają się na męskiej skórze znacznie później. To między innymi dlatego mężczyźni mogą cieszyć się gładką cerą przez długi czas! 

Prawidłowa pielęgnacja męskiej skóry twarzy

Nie ulega wątpliwości, że wielu mężczyzn traktuje swoją cerę po macoszemu – nie wykonują żadnych zabiegów pielęgnacyjnych lub nie używają kremów nawilżających, co jest niestety błędem. Grubość skóry jest odporna na niekorzystne czynniki zewnętrzne, jednak brak jakiejkolwiek pielęgnacji sprawi, że w końcu skóra zacznie się buntować. Zmienne warunki atmosferyczne, promienie słoneczne, codzienne golenie i podrażnienia z nim związane – to tylko kilka przykładów narażenia skóry! Aby zatem utrzymać skórę twarzy w dobrej kondycji zaleca się codzienną pielęgnację oraz dobór kosmetyków dedykowanych mężczyznom.

„U mężczyzn najłatwiej o podrażnienia po goleniu – to dość częsty problem, z którym boryka się większość panów. Podobnie jak z wrastającymi włoskami, mogącymi powodować stany zapalne – nieleczone mogą prowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji. Warto zatem sięgnąć po oczyszczające produkty, które przyspieszą dodatkowo proces gojenia się ran. Podczas porannej toalety mężczyźni powinni przemywać twarz płynem micelarnym lub żelem oczyszczającym. Należy jednak zwrócić uwagę na skład produktu, by dodatkowo nie przesuszyć skóry. Dobrze sprawdzi się również zwykły krem nawilżający –ważne, by posiadał filtr chroniący przed promieniowaniem.” – wspomina dr n. med. Edyta Blus. 

Kosmetyki, jakie stosowane są do golenia i po goleniu nie powinny zawierać alkoholu, ponieważ podrażnia on skórę, zmieniając jej naturalny odczyn pH. Zamiast tego lepszym rozwiązaniem są składniki, które zmiękczają skórę, takie jak glicerol.

W przypadku mężczyzn dobrze sprawdzi się również peeling – zabieg peelingowania powinien być wykonywany 2 razy w tygodniu. Szczególnie zalecany jest w przypadku wrastających włosków. Peeling złuszczy martwy naskórek, ale i pomoże wrastającym włoskom.

Zadbaj o cerę od wewnątrz!

Na skórę twarzy najlepiej działać nie tylko od zewnątrz, ale i od wewnątrz – stosując odpowiednią suplementację. Idealnym produktem będzie EstroVita MEN – suplement diety, zawierający kompleks ultraczystych, wysoce skoncentrowanych kwasów omega 3, 6, 9, w tym unikatowy kwas omega 5, który wspiera organizm mężczyzn w każdym wieku. Unikalna kompozycja olejów roślinnych, witamin i przeciwutleniaczy dba o zdrowie i doskonałą formę mężczyzn. EstroVita MEN zawiera oryginalną formę kwasów tłuszczowych z grupy omega w postaci estrów etylowych, które zapewniają znakomitą biodostępność i wysoką bioretencję w organizmie mężczyzny. Produkt jest doskonałym źródłem koenzymu Q10 i likopenu oraz beta-karotenu, który odpowiada za zdrowy wygląd skóry. Witamina E, nazywana potocznie „witaminą młodości”, pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym i jako silny przeciwutleniacz neutralizuje wolne rodniki.

Męska skóra twarzy, podobnie jak kobieca, potrzebuje dużej uwagi. Pomimo tego, że jest grubsza, to i tak podatna jest na wiele niesprzyjających czynników. Męska cera może się przesuszać lub przetłuszczać, co w dalszej konsekwencji może prowadzić do uporczywych problemów skórnych. Warto zatem włączyć codzienną pielęgnację skóry do swojego rozkładu dnia! 

5. Borówkowe love – właściwości borówek + koktajle

Borówki są lubianymi owocami, które, gdy tylko się pojawią – szybko znikają. Te słodkie owoce są doskonałym dodatkiem do koktajli czy owocowych sałatek – goszczących na naszych stołach szczególnie wiosną i latem. Borówka została okrzyknięta mianem „superfood” – super jedzenia. I nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ borówki są prawdziwym bogactwem witamin i minerałów! 

Bomba witaminowo mineralna!

„Borówka amerykańska jest bardzo bogata w szereg składników odżywczych. Już w ok. 150 gramach możemy znaleźć 4 gramy błonnika, 25% magnezu, 24% dziennego zapotrzebowana na witaminę C, 36% zapotrzebowania na witaminę K. Warto dodać, że ok. 150 gram borówki amerykańskiej zawiera tylko 85 kalorii. Borówka jest również bardzo ważnym źródłem antyoksydantów, chroniących komórki naszego organizmu przed działaniem wolnych rodników.” – podkreśla dr n. med. Edyta Blus. 

Wpływ borówki na… regenerację mięśni!

Nie ulega wątpliwości, że częste i ciężkie treningi mogą wyczerpywać organizm – pojawia się zmęczenie, bóle mięśni, które muszą się zregenerować. Dzieje się tak z racji tego, że podczas ćwiczeń dochodzi do mikrouszkodzeń mięśni – właśnie dlatego odpoczynek jest tak ważny! Warto zaznaczyć, że wyciąg z borówek może przyspieszyć regenerację mięśni po wzmożonym wysiłku fizycznym! Zjedzenie garści borówek również może być dla nas zbawienne. 

Przygotuj koktajl z borówkami i EstroVitą! 

Nie ma nic lepszego niż pyszny i pożywny koktajl – szczególnie w ciepły dzień! Taka witaminowa bomba będzie prawdziwym orzeźwieniem! Dodając do koktajlu EstroVitę uzupełnisz dzienne zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe z grupy omega. 

EstroVita to w 100% naturalna, a przy tym bezpieczna, wysoce skoncentrowana i dobrze wchłaniana przez organizm porcja kwasów tłuszczowych omega 3, 6 i 9. Nasze produkty wyróżnia doskonała proporcja oraz czystość kwasów tłuszczowych omega w postaci estrów etylowych, pochodzących z unikalnej kompozycji co najmniej 4 olejów roślinnych.  

Czego potrzebujesz?

• 1 banan 
• 1 gruszka 
• garść borówek 
• szklanka mleka kokosowego 
• 5 ml ulubionej EstroVity!

Banana oraz gruszkę pokrój na mniejsze kawałki. Wrzuć do blendera, dodając borówki, mleko kokosowe i EstroVitę. Całość dokładnie zmiksuj i ciesz się pysznym smakiem! 

Borówki są drogocennymi owocami, które niosą dla naszego organizmu wiele dobrego! Warto zatem wprowadzić je do naszego wiosenno-letniego jadłospisu! 

6. Sposoby na poranne nudności w ciąży 

Ciąża jest bez wątpienia wyjątkowym stanem, który każda kobieta przeżywa inaczej. Dość często zdarza się jednak, że radość zostaje przyćmiona porannymi nudnościami. Pojawiają się one zazwyczaj na początku ciąży – w pierwszym trymestrze. To, ile trwają, jest tak naprawdę kwestią indywidualną, jednak najczęściej mijają w drugim trymestrze. 

Dlaczego pojawiają się poranne nudności? Dzieje się tak za sprawą hormonu ciążowego, którego – w jej początkowej fazie – jest najwięcej. Mowa tutaj o gonadotropinie kosmówkowej. Hormon ten produkowany jest już po kilku dniach od zapłodnienia i wzrasta do końca pierwszego trymestru. Wysoki poziom tego hormonu jest warunkiem prawidłowo rozwijającej się ciąży, ale i odpowiada za zwolnienie pracy układu trawiennego. Gonadotropina kosmówkowa odpowiada także za wyczulenie na zapachy, które często obserwowane jest u ciężarnych. Zapachy, które kiedyś były obojętne teraz mogą wywoływać nudności a nawet wymioty. 

Mamy jednak dobrą wiadomość – z porannymi nudnościami można sobie poradzić, a przynajmniej je złagodzić! Wystarczy pamiętać o kilku kluczowych kwestiach. 

Poranne wstawanie

Jeśli podczas porannego wstawania odczuwasz dyskomfort i mdłości – sięgnij po zwykłe krakersy! Tuż po przebudzeniu podnieś się delikatnie i zjedz ich kilka; możesz także po nie sięgnąć, gdy obudzisz się w nocy. Warto pamiętać, aby nie wstawać od razu, a chwilę poleżeć. Następnie powoli podnieś się z łóżka. Gwałtowne wstawanie może niekorzystnie wpłynąć na organizm przyszłej mamy, co również powoduje nudności. 

Zwróć uwagę na drażniące zapachy

Jak już wcześniej wspomnieliśmy – gonadotropina kosmówkowa sprawia, że przyszła mama może odczuwać mdłości związane z konkretnym zapachem. Jeśli w ciągu dnia poczujesz zapach, który Ci nie odpowiada – zlokalizuj go! Może to być czosnek, cebula, zapach mięsa czy drobiu. Unikaj zatem miejsc, gdzie możesz spotkać te zapachy, a podczas gotowania otwieraj okno i włączaj wyciąg. Jeśli jakiś produkt działa na Ciebie wyjątkowo źle pomyśl, czy nie wyeliminować go z diety na czas ciąży. 

Pamiętaj, aby jeść i pić wtedy, kiedy masz na to ochotę – oczywiście nie popadając w skrajność. Szybko zauważysz, że niektóre potrawy Ci służą, inne niekoniecznie. Nie zdziw się, jeśli potrawa, którą uwielbiałaś przed ciążą nagle przestanie Ci smakować – to dość naturalne. Dobra wiadomość jest taka, że po urodzeniu dziecka wszystko wróci do normy. Włącz do swojej diety kwasy tłuszczowe omega 3, 6 i 9 – niezwykle ważne w czasie ciąży! Dobrym suplementem diety jest produkt EstroVita Classic. Jako jedyny preparat na rynku posiada najwyższą skoncentrowaną zawartość kwasów tłuszczowych omega 3, 6, 9, które zostały wyizolowane z unikalnej mieszaniny aż czterech olejów roślinnych (lnianego, z czarnej porzeczki, wiesiołka, ogórecznika). Kwasy omega 3 i omega 6 są skomponowane w doskonałej proporcji i wzbogacone witaminą E o właściwościach antyoksydacyjnych. EstroVita Classic zawiera ultraczystą formę kwasów tłuszczowych z grupy omega w postaci estrów etylowych, które zapewniają znakomitą biodostępność i wysoką ich bioretencję w organizmie człowieka. Pamiętać jednak należy, aby w tym wyjątkowym okresie jakim jest ciąża, przyjmowanie każdego suplementu konsultować z lekarzem.

Zbawienna moc imbiru

W walce z porannymi nudnościami sprzymierzeńcem może okazać się… imbir. Możesz śmiało dodać imbir do herbaty lub sięgnąć po gotową już herbatę imbirową. W aptekach z pewnością znajdziesz imbirowe pastylki do ssania – może to okaże się pomocne? Pamiętaj jednak, aby przed zażyciem jakiegokolwiek suplementu czy tabletki skonsultować się z lekarzem!  

Poranne nudności w ciąży są czymś zupełnie normalnym, z czym zmaga się większość przyszłych mam. Dobra wiadomość jest taka, że mijają one zazwyczaj w drugim trymestrze, a w pierwszym trymestrze można sobie z nimi poradzić! Jeśli cokolwiek podczas ciąży Cię niepokoi – koniecznie zwróć się do lekarza prowadzącego. 

7. Wpływ kortyzolu na organizm

Stres zna każdy z nas. Zdarza się, że dopada nas w najmniej oczekiwanej chwili lub jest na tyle długotrwały, że nie potrafimy sobie z nim poradzić. Źródeł stresu jest mnóstwo – może być związany z trudną sytuacją życiową lub ważnym spotkaniem np. w sprawie pracy. Kortyzol – hormon stresu – wydzielany przez długi czas w nadmiarze potrafi doprowadzić nawet do wyniszczenia organizmu.

Wydzielanie się kortyzolu uregulowane jest przez dobowy rytm – rano jego poziom jest wyższy niż wieczorem. Większość kortyzolu znajduje się w surowicy krwi. Pełni on w naszym organizmie wiele funkcji, takich jak działanie przeciwzapalne czy immunosupresyjne.  I choć normalny poziom kortyzolu nie jest dla nas niebezpieczny, tak jego nadmiar bądź niedobór może powodować wiele niekorzystnych zmian.

Kortyzol wpływa na gospodarkę:

• białkową – nasila rozpad białek,
• węglowodanową – wzrost glukoneogenezy i glikogenolizy,
• tłuszczową – zwiększa rozpad trójglicerydów,
• wodno-elektrolitową – zatrzymuje sól w organizmie.

Radząc sobie ze stresem nasz organizm reaguje w dwójnasób: walczy lub ucieka. To, jak reagujemy na traumę jest ściśle związane z indywidualnymi predyspozycjami człowieka, niemniej w chwili niebezpieczeństwa uwalnia się, w znacznych ilościach, kortyzol. Następnie do mięśni dociera więcej glukozy, naczynia krwionośne zwężają się, serce przyspiesza, a nasz układ odpornościowy i pamięć robocza zaczynają pracować na wyższych obrotach. W momencie, gdy ogarnia nas stres, do mięśni dociera glukoza, sytuacja, która zazwyczaj nie sprawia nam problemu rośnie do niebotycznych rozmiarów. Te zaś ciężko nam przezwyciężyć. W takiej chwili może pojawić się problem z pamięcią długotrwałą – ogarnia nas poczucie czarnej dziury w głowie. Winnego upatrujemy wówczas właśnie w kortyzolu. Sprawia on, że człowiekowi trudniej jest wykazywać się kreatywnością, a improwizacja staje się dużym problemem. Sięgamy wtedy do schematów zakorzenionych bardzo głęboko, przez co nasze zachowanie znacznie odbiega od tego, jacy jesteśmy na co dzień.

Długotrwałe wydzielanie kortyzolu w zbyt dużych ilościach jest dla organizmu niebezpieczne. Wyrzut większej ilości cukru może przełożyć się na ryzyko rozwoju cukrzycy, nadciśnienia czy depresji. Często w konsekwencji występują także problemy ze snem czy kłopoty żołądkowe. Stres zdecydowanie źle wpływa również na odporność – staje się ona znacznie słabsza, czego efektem są częstsze infekcje. Ponadto pamięć długotrwała pod wpływem stresu może ulec degeneracji. Hormon stresu wpływa również na ograniczenie wchłaniania się wapnia i fosforu. – podkreśla dr n. med. Edyta Blus

Niedobór kortyzolu zaś może spowodować spadek masy ciała, osłabienie mięśni, niskie ciśnienie. W przypadku znacznego niedoboru może dojść do tzw. przełomu nadnerczowego, który przebiega wraz z hipoglikemią.

Na poziom kortyzolu ma wpływ wiele czynników, m.in.: stany zapalne, infekcje, gorączka czy otyłość.

Badanie kortyzolu

Do zbadania kortyzolu wykorzystywana jest surowica krwi pobranej z żyły łokciowej lub dobowa zbiórka moczu. Chcąc wykonać badanie powinno się być na czczo przez co najmniej 8 godzin. Analiza kortyzolu powinna opierać się o jego normy. W zależności od pory dnia wyglądają następująco:

• w godzinach porannych – od 138 do 690 nmol/l (5-25 µg/dl),
• w godzinach wieczornych – wartości o połowę mniejsze.

Warto zatem zadbać o prawidłowy poziom kortyzolu w organizmie, a można to zrobić w dość prosty sposób. Wystarczy wybrać jakąś aktywność fizyczną, posłuchać ulubionej muzyki lub spróbować medytacji. Można powiedzieć, że z tymi czynnościami kortyzol się „nie lubi”. Dodatkowo, dla dobrego samopoczucia, można stosować suplementy diety zawierające kompleks witamin i kwasów tłuszczowych. 

Linia suplementów diety ludzkiej EstroVita to w pełni naturalna, a przy tym bezpieczna, wysoce skoncentrowana i dobrze wchłanialna dawka kwasów omega wzbogaconych witaminami. Dzięki formie estrów etylowych, preparat jest w pełni przyswajalny przez ludzki organizm, a także natychmiast wchłaniany. Opracowana przez producenta technologia wytwarzania estrów etylowych kwasów tłuszczowych omega 3, 6 i 9, pozwoliła na stworzenie całej linii preparatów. Są to tak zwane nutraceutyki, czyli produkty wykazujące działanie żywności funkcjonalnej, jak również suplementów diety. 

EstroVita to unikalna mieszanina tłoczonych na zimno olejów roślinnych (olej lniany, olej z ogórecznika, olej z wiesiołka oraz olej z czarnej porzeczki), która jest bogata w kwas alfa-linolenowy, kwas linolenowy oraz kwas gamma-linolenowy. Ponadto kwasy tłuszczowe z grupy omega 3, 6 i 9 wzbogacone są witaminami.

8. Naturalne źródła żelaza – gdzie go szukać?

Żelazo jest bardzo ważnym pierwiastkiem, wpływającym na prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu. To podstawa dobrze zbilansowanej diety! Niedobory żelaza mogą być bardzo niebezpieczne dla naszego organizmu, dlatego tak ważne jest, aby dbać o zachowanie jego prawidłowego poziomu. Żelazo najlepiej wchłania się wraz ze spożyciem bogatych w nie produktów – to w posiłkach można znaleźć najlepsze źródła żelaza! Zobacz, jakie produkty są bogatym jego źródłem! 

Żelazo – niezbędny pierwiastek dla organizmu

Żelazo bierze udział w produkcji czerwonych krwinek zwanych erytrocytami. To właśnie w nich znajduje się hemoglobina odpowiedzialna za właściwe dotlenienie komórek w naszym organizmie. Warto podkreślić, że dobowe zapotrzebowanie na żelazo w dużej mierze zależy od wieku, płci oraz stanu zdrowia. Dorosłym kobietom zaleca się 20 mg, mężczyznom zaś 10 mg – na dobę. 

Wspomnieliśmy wcześniej, że żelazo najlepiej wchłaniane jest z pożywienia. Można podzielić je na dwa rodzaje:

• pochodzenia roślinnego,
• pochodzenia zwierzęcego. 

Przy czym zdecydowanie lepiej wchłaniane jest żelazo pochodzenia zwierzęcego niż roślinnego. Przyswajanie żelaza ściśle koreluje także z obecnością witaminy C, a także kwasów organicznych, które w największej ilości występują w kiszonkach. 

W jakich produktach szukać żelaza?

Bogactwo żelaza znajduje się w mięsie, żółtkach jaj, owocach, warzywach oraz orzechach. 

• Wątroba – wołowa, wieprzowa, drobiowa – to najlepszego źródło żelaza! W mięsach tych można spotkać aż 20 mg żelaza w 100 g! Warto jednak wspomnieć, aby nie przesadzać z częstotliwością jedzenia tych produktów, ponieważ mogą podnosić poziom cholesterolu. Mięso wołowe i wieprzowe (chude) zawiera ok. 2-3 mg żelaza na 100 g. 
• Żółtka jaj – kolejny produkt niemal codziennego spożycia, bogaty w żelazo. Jajko kurze dostarcza ok. 2 mg na 100 g, jajko indycze natomiast 4 mg na 100 g. 
• Kakao – choć to zaskakujące, tak w 100 g kakao znajduje się ok. 10 mg żelaza! Mało kto zdaje sobie sprawę, że jedząc gorzką czekoladę uzupełniamy ten pierwiastek! Czekolada mleczna lub deserowa niestety nie ma takich właściwości. 
• Orzechy pistacji – już 100 g tych orzechów dostarcza 7 mg żelaza! Podobną ilość można spotkać w 100 g nasion dyni oraz słonecznika, które są doskonałym dodatkiem do sałatek. 
• Produkty zbożowe – otręby ryżowe zawierają 18 mg na 100 g, otręby pszenne natomiast 10 mg na 100g. Warto pamiętać, że pieczywo pełnoziarniste również pomaga w uzupełnieniu żelaza w organizmie, dlatego warto po nie sięgać. 
• Ryby – makrela, sardynka, śledź – to ryby, w których można znaleźć ok. 1-2 mg żelaza na 100 g. 

Niedobór żelaza – przyczyny

Do niedoboru żelaza najczęściej dochodzi wskutek nieprawidłowej diety – ubogiej w ten pierwiastek. Warto zatem przeanalizować swój jadłospis i włączyć do niego produkty bogate w żelazo. W początkowych stadiach niedobór żelaza może objawić się zmęczeniem, sennością, bólami głowy, utratą koncentracji. W dalszej konsekwencji może pojawić się łamliwość włosów i paznokci, aż w końcu może dojść do anemii – niebezpiecznej dla zdrowia. 

Na niedobory żelaza narażone są kobiety w ciąży, ponieważ organizm ma znacznie większe zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Włącza się go do diety za pomocą suplementów przeznaczonych dla przyszłych mam. Żelazo jest bardzo ważne dla rozwijającego się płodu. 

Żelazo pełni w naszym organizmie ogromną rolę, dlatego też powinno być odpowiednio dostarczane. To podstawowy mikroelement, którego nie może zabraknąć!

9. Poznaj sposoby na dobry sen!

Sen pełni w naszym życiu niebagatelną rolę – to dzięki niemy organizm może prawidłowo funkcjonować i regenerować się. Podczas snu aktywność ruchowa zostaje zatrzymana, a reaktywność na bodźce redukuje się do niezbędnego minimum. Jakość snu wpływa na wiele aspektów naszego życia. To dzięki niemu, wstając rano, mamy więcej energii, a poziom frustracji czy zdenerwowania może zostać znacznie zmniejszony. 

Za sprawą dobrego snu wzrasta skupienie przekładające się na efektywniejszą pracę, kreatywność oraz łatwiejsze radzenie sobie z trudnościami czy problemami. Zostanie zachowana także motywacja oraz skuteczność w działaniu. Niewystarczająca ilość snu negatywnie odbija się na gospodarce hormonalnej, a także powoduje zwiększenie się wydzielania kortyzolu – hormonu stresu. Pojawia się jednak pytanie: odpowiednia dawka snu, czyli ile? 

Zdaniem ekspertów ilość snu, jaką potrzebuje organizm jest uwarunkowana genetycznie, co za tym idzie – jedna osoba będzie czuła się wypoczęta po 8 godzinach snu, inna po 6. Przyjmuje się jednak, że osoby w wieku 14-17 lat potrzebują od 8 do 10 godzin snu, osoby od 26 do 64 lat od 7 do 9 godzin.

Jak zadbać o sen?

• Zacień sypialnię

Postaraj się, aby w twojej sypialni było dość ciemno, ponieważ organizm wydziela melatoninę właśnie w nocy. Jasne światło przebijające się przez okno, lub poranne słońce sprawi, że sen stanie się płytki, przez co jego jakość znacznie się obniży, wpływając tym samym na niewystarczającą regenerację.

• Zadbaj o odpowiedni materac i poduszkę

Częstym problemem z niewłaściwą jakością snu staje się złe dobranie materaca lub poduszki. Zbyt twarde lub zbyt miękkie łóżko sprawi, że postawa ciała podczas snu przebierze nienaturalnej pozycji, co może odbić się na porannych bólach kręgosłupa czy szyi.

• Zrezygnuj z urządzeń emitujących światło niebieskie

Na godzinę przed snem postaraj się odłożyć na bok wszelkie urządzenia mogące emitować niebieskie światło. Do urządzeń tych zaliczamy telefony komórkowe, tablety, laptopy czy telewizory. Jest to o tyle ważne, iż niebieskie światło od nich powstałe pobudzają nasz organizm, co wpływa na problemy z zaśnięciem.

• Odpowiednia temperatura

Przed snem warto nieco przewietrzyć sypialnię obniżając tym samym temperaturę pomieszczenia. Wysoka temperatura pomieszczenia nie wpływa pozytywnie na jakość snu.

• Zrezygnuj z ciężko strawnych dań przed snem

Uczucie ciężkości oraz uruchomione procesy trawienia mogą sprawić, że zaśnięcie będzie znacznie utrudnione. Odpowiednia ilość snu wpływa na odporność organizmu, która jest niezwykle ważna! Przed snem warto się zrelaksować i sięgnąć po codzienną dawkę zdrowia! EstroVita to produkty zawierające kwasy tłuszczowe omega 3, 6, 9 pochodzące z unikalnej mieszaniny tłoczonych na zimno co najmniej 4 olejów roślinnych, między innymi: oleju lnianego, oleju z ogórecznika, oleju z wiesiołka, oleju z czarnej porzeczki. Wszystkie preparaty linii EstroVita dodatkowo wzbogacone są witaminami. Produkty są w 100% pochodzenia roślinnego. Są idealnym rozwiązaniem uzupełnienia kwasów omega dla wegetarian oraz wegan. Potwierdza to certyfikat V- Label przyznawany produktom w pełni roślinnym.

• Nie bój się rutyny

Kładzenie się spać oraz wstawanie o wybranych i podobnych godzinach pozwala na unormowanie się cyklu dobowego organizmu, dzięki czemu nasze ciało będzie dawać znaki, kiedy powinniśmy zakończyć dzień.

• Oczyść umysł

Choć brzmi banalnie, tak często nie zdajemy sobie sprawy, że zaprzątanie głowy problemami, czy stresującymi sytuacjami przed snem może skończyć się bezsenną nocą.

Higiena snu, jak i dbałość o jego jakość, są bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, co może uchronić go przed wieloma negatywnymi skutkami płynącymi z otoczenia.

10. Jesteś w ciąży? O tych witaminach musisz pamiętać! 

Okres ciąży jest wyjątkowym czasem, niosącym za sobą wiele wymagań. To czas, kiedy kobieta musi zadbać nie tylko o siebie, ale i o swoje nienarodzone dziecko. Dieta w czasie ciąży jest niezwykle ważna – pozwala na dostarczenie niezbędnych witamin, mikroelementów, składników budulcowych, a także energii do organizmu. W tym okresie szczególną uwagę należy zwrócić na witaminy, których zarówno niedobór jak i nadmiar może być niebezpieczny – tak dla kobiety, jak i dziecka. Zobacz, o jakich witaminach należy pamiętać!

W czasie ciąży witaminy są niezbędne do prawidłowego rozwoju płodu. Warto jednak pamiętać, że zarówno zapotrzebowanie na witaminy, jak i ich ilość zależy od wielu czynników – każda kobieta ma indywidualne potrzeby uwarunkowane stanem zdrowia, wiekiem czy trybem życia. Ważne jest, aby każdą suplementację witaminową skonsultować z lekarzem prowadzącym, który pomoże dobrać odpowiednią dawkę. 

• Witamina A 

Witamina A jest ważna dla naszego organizmu, niemniej w ciąży trzeba na nią niezwykle uważać, ponieważ za duża jej ilość może wpłynąć na uszkodzenie płodu, a nawet poronienie. Witaminę A najlepiej jest dostarczać wraz z posiłkami i zrezygnowanie z dodatkowej jej suplementacji – chyba, że konsultacja lekarska wykaże inaczej. 

Witamina ta wpływa na jakość widzenia, rozwój kości, zębów i paznokci. Wykazuje działanie antyoksydacyjne. Niedobór witaminy A może wpłynąć na obniżenie sprawności układu immunologicznego, może także pojawić się suchość skóry i jej łuszczenie. 

• Witaminy z grupy B

Każda przyszła mama powinna przyjmować witaminy z grupy B, a w szczególności witaminę B6, B9 i B12 – pomagają one w zminimalizowaniu ryzyka pojawienia się wad wrodzonych u dziecka. Mało tego – witaminy te w dużej mierze łagodzą zmęczenie, często występujące w ciąży. 

• Witamina C 

Jedna z najpopularniejszych witamin, których nie powinno pomijać się w czasie ciąży. Witamina C między innymi neutralizuje wolne rodniki. Skrajny niedobór witaminy C może prowadzić do krwawienia z dziąseł, łamliwości kości czy trudności w gojeniu się ran, a także wpłynąć na brak apetytu. W ciąży jest szczególnie ważna, ponieważ może zapobiegać przedwczesnemu pękaniu błon płodowych.

• Witamina D

Choć nasz organizm może sam ją wytworzyć – za pomocą słońca, tak pomimo tego wiele osób cierpi na jej niedobór. W okresie ciąży witamina ta jest bardzo ważna, ponieważ jej niedobór może prowadzić do utraty wapnia z kości, co w konsekwencji może prowadzić do pojawienia się stanu przedrzucawkowego. Zgodnie z zaleceniami PTG kobiety w ciąży powinny przyjmować 2000 IU witaminy D3 na dobę. W niektórych przypadkach, gdy występuje znaczny niedobór tej witaminy, lekarz może zalecić zwiększenie dawki. 

• Witamina K

Choć mniej oczywista, tak równie ważna! Witamina K jest ściśle związana z układem krzepnięcia; bierze także udział w homeostazie wapnia, co zapobiega nadmiernej łamliwości kości. Niedobór witaminy K może powodować pojawienie się krwotoków z nosa, zaburzenia pracy jelit, a także wpływa na wydłużenie się procesu gojenia. Należy jednak pamiętać, że zbyt duża podaż witaminy K może być bardzo niebezpieczna i zwiększać ryzyko zakrzepów.

• Kwasy tłuszczowe omega 3, 6 i 9 

Omega 3 – odgrywa fundamentalną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Według wielu danych źródłowych ich największa rola polega na poprawie pracy układu nerwowego, pobudzają przyrost komórek mózgu (poprawiając zdolności zapamiętywania oraz przyspieszając proces uczenia się), a także stanowią ważny budulec błon komórkowych oraz kości. W okresie karmienia piersią to właśnie mleko matki wzbogaca dietę maluszka w n-3, kształtując jego wzrok, pozytywnie wpływając na rozwój umiejętności werbalnych, motorycznych i społecznych, a także zmniejszając ryzyko trądziku w późniejszym wieku.

Omega 6 – nie ulega wątpliwości, że do prawidłowego funkcjonowania organizmu niezbędne jest zachowanie równowagi pomiędzy kwasami z grupy omega 3, a omega 6. Omega 6 wspierają układ odpornościowy kobiety oraz wywierają wpływ na rozwój układu immunologicznego dziecka, a także kształtowanie się jego układu nerwowego. W okresie laktacyjnym redukują ryzyko wystąpienia wielu chorób.

Omega 9 – ten rodzaj kwasów tłuszczowych jest szczególnie ważny w trosce o komfort przyszłej mamy. Jego spożywanie pozwala ograniczyć występowanie wielu, nieprzyjemnych dla kobiet w okresie ciąży dolegliwości. Jedną z nich jest niestrawność i nadprodukcja kwasów żołądkowych. 

Produktem po jaki warto sięgnąć w ciąży jest EstroVita Classic. Zalecana dzienna porcja produktu EstroVita: 5 ml stanowi 100% dziennego zapotrzebowania na wszystkie kwasy z grupy omega i dostarcza: Omega-3 (kwas α-linolenowy) – 2,2g Omega-6 (kwas linolowy, γ-linolenowy) – 1,1g Omega-9 (kwas oleinowy) – 1,0 g Witamina E (D-alfa-tokoferol) – 1,8 mg. Taka porcja produktu (5 ml) przeznaczona jest do stosowania dla wszystkich osób dorosłych. Należy jednak pamiętać, aby w tym ważnym okresie jakim jest ciąża, przyjmowanie każdego suplementu konsultować z lekarzem.

Ciąża to wyjątkowy czas, kiedy to kobieta musi szczególnie zadbać o swoje zdrowie. Prawidłowa podaż witamin jest zatem kluczowa! 

11. Czym jest melatonina i jakie pełni funkcje?

Melatonina jest hormonem produkowanym przez szyszynkę. Gdy zapada zmierzch nakłania nas do snu, przez co nazywana jest często hormonem snu. To ona odpowiada w dużej mierze za dobowy zegar biologiczny człowieka – reguluje rytm snu oraz czuwania. Melatonina wykazuje także działanie przeciwutleniające, co zwiększa odporność organizmu. 

„Hormon ten wytwarzany jest na zasadzie autoregulacji i sprzężenia zwrotnego ujemnego. W proces produkcji melatoniny nie tylko angażowana jest szyszynka, ale i układ nerwowy – neurony drogi wzrokowej. To one odbierają bodźce świetlne z fotoreceptorów siatkówki oka, co wpływa na regulację działania szyszynki. Co ciekawe – melatonina wytwarzana jest w największych ilościach w ciemności. W momencie, gdy na wzrok kierowana jest duża ilość promieni światła – wydzielanie jej spada.” – wspomina ekspert EstroVity dr n. med. Edyta Blus  

Objawy niedoboru melatoniny 

Osoby borykające się z zaburzeniami rytmu sen – czuwanie zazwyczaj skarżą się na zaburzenia zasypiania. Towarzyszą im także zmęczenie, senność w ciągu dnia, rozdrażnienie i rozkojarzenie, niemożność koncentracji, ból głowy czy złe samopoczucie. Wiele badań podkreśla, iż melatonina pozwala na szybsze zasypianie, a także redukuje ilość przebudzeń w ciągu nocy. 

Niedobory melatoniny można uzupełnić za pomocą melatoniny syntetycznej, która pomaga w przywróceniu prawidłowej równowagi pomiędzy wewnętrznym zegarem biologicznym, a rytmem aktywności organizmu. 

Nim jednak sięgniemy po melatoninę syntetyczną warto skonsultować się z lekarzem, ponieważ nie każdy może ją przyjmować. Odradza się stosowanie melatoniny:

• kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią, 
• dzieciom,
• osobom ze schorzeniami wątroby, 
• osobom uczulonym na którykolwiek składnik melatoniny.

Z lekarzem skontaktować powinny się także osoby zażywające leki, chorujące na nadciśnienie czy inne choroby układu krążenia. Przed zażyciem melatoniny należy zapoznać się z treścią ulotki, by odpowiednio dobrać dawkę leku. Uwaga! Po zażyciu melatoniny nie można prowadzić pojazdów mechanicznych! 

Jak jeszcze można uzupełnić braki melatoniny?

Można spróbować na „własną rękę” uzupełnić braki melatoniny. Wystarczy przestrzegać kilka podstawowych elementów:

• staraj się kłaść spać o tej samej porze i spać ok. 7-8 godzin. W ten sposób dość szybko poznasz swój dobowy rytm snu, a w późniejszym czasie organizm sam zacznie domagać się snu o konkretnej porze,
• zjedz lekkostrawną kolację – unikaj potraw, które mogą powodować wzdęcia lub inne dolegliwości żołądkowe,
• postaraj się włączyć do swojej codzienności odrobinę spaceru, co pozwoli dotlenić organizm i pomoże w zachowaniu prawidłowej kondycji. 

Melatonina jest hormonem, bez którego rytm snu i czuwania może zostać zaburzony. Jej niedobory negatywnie odbijają się zarówno na naszym zdrowiu, jak i samopoczuciu. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby obserwować swój organizm i w razie konieczności skonsultować się z lekarzem, który wskaże czy koniecznym jest sięgnięcie po melatoninę syntetyczną.