Wiele korzyści i kilka rodzajów – każdy znajdzie coś dla siebie. Wszechogarniające ciepło, odprężony umysł, a do tego troska o swoje zdrowie, długoterminowo. Jeżeli nigdy w swoim życiu nie byłaś w saunie, powinnaś wpisać taką sesję w planer.
Historia sauny
Chociaż sauna kojarzy nam się głównie z Finami, nie oni ją wymyślili. Rozgrzewające pokoje mają długą tradycję, sięgającą początków dziejów człowieka. Podstawowym elementem przetrwania było dostarczenie sobie ciepła. Szybko zauważono, że pozostawione blisko ognia kamienie, czy takie nagrzane przez słońce, potrafią utrzymać ciepło. Transportowano je później do zamkniętych przestrzeni, aby ogrzewały pomieszczenie. Z czasem zauważono, że temperatura na około wzrasta, gdy nagrzane kamienie polewa się wodą. Powstająca przy tym para wodna idealnie ogrzewała całe pomieszczenie. Dodatkowo, para dobrze wpływała na oczyszczenie i regenerację skóry. To odkrycie zainicjowało powstanie pierwszych saun oraz łaźni parowych.
(Początkowo prowizoryczne sauny służyły raczej przetrwaniu gatunku ludzkiego, jednak wraz z jego rozwojem przybierały nowe formy i zastosowania. Trwało to aż do rozpowszechnienia jej przez Finów i przybraniu form, które znamy obecnie).
Czym jest sauna?
Sauna, według SJP, to łaźnia, w której po kąpieli w suchym, gorącym powietrzu następuje kąpiel parowa zakończona zanurzeniem się w zimnej wodzie. Nie jest to najbardziej trafne określenie, ponieważ łaźnia parowa, a sauna, to dwie inne rzeczy. Nie każda sauna działa i wygląda tak samo. Najbardziej popularną jest sauna fińska czyli sucha. Cechuje ją wysoka temperatura, niska wilgotność i dobra wentylacja. W saunie głównie chodzi o temperaturę, która jest bardzo wysoka, a towarzyszyć jej mogą para wodna, aromatyczne olejki czy ściany solne. W łaźni najważniejszą rolę odgrywa właśnie para wodna, która wytwarzana jest automatycznie. Używa się w tym celu zazwyczaj generatora pary, który podgrzewa wodę i rozprowadza ją w powietrzu, tworząc niemal 100% wilgotność. Temperatura nie jest jednak tak wysoka jak w przypadku saun i oscyluje w granicach około 50 stopni Celsjusza. Dzięki temu łaźnia otwiera pory skóry i ułatwia oddychanie. Nie skutkuje to jednak tak głębokimi zmianami w ludzkim organizmie, jak w przypadku sauny. Wysoka temperatura sauny wydaje się kluczowa dla czerpania przez ciało wszelkich korzyści.
Właściwości zdrowotne
Właściwości sauny zależą od jej rodzaju. Z dobrodziejstw sauny suchej możemy korzystać w wielu miejscach. Jest to popularna forma relaksacji na basenach, siłowniach czy w spa. Gorąca temperatura rozszerza nasze pory i wzmaga wydzielanie potu, co oczyszcza oraz regeneruje naszą skórę. Podczas około 30 minutowej sesji w saunie możemy wytracić nawet 1g sodu czyli 2,5 g soli. Sód ma istotna rolę w rozwoju nadciśnienia – sauna obniża skurczowe nadciśnienie. Badanie kohortowe, które objęło 1,6 tysiąca osób w ciągu 22 lat wskazuje, że częste korzystanie sauny zmniejsza ryzyko nadciśnienia. W częstotliwości 4 i więcej sesji w tygodniu prawdopodobieństwo nadciśnienia zmniejsza się o połowę. Co za tym idzie maleje ryzyko chorób sercowych, naczyniowych czy udaru. Fińskie badania wskazują też na zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia Alzheimera czy demencji nawet o ponad 60%. Sauna jednak jest zdrowotnym źródłem dla każdego. Regularne korzystanie wzmacnia odporność i obniża prawdopodobieństwo przeziębień. Wysoka temperatura usuwa napięcie i zwiększa elastyczność włókien mięśniowych. Przyspiesza także regenerację oraz zmniejsza zakwasy, co jest istotne dla sportowców. Nie jest to jednak magiczny sposób na schudnięcie, jak głosi wiele mitów. Owszem możemy wyjść z sauny lżejsi, ale to z powodu utraty wody i minerałów, a nie tłuszczu. Sauna może przysłużyć się sylwetce poprzez regenerację skóry, często jest wykorzystywana do walki z cellulitem, jednak nie obniży ona naszej masy ciała. Podczas sesji zwiększa się także wentylacja płuc, pogłębia się oddech. Efekt zdrowotny dla układu oddechowego mogą zwiększyć ziołowe olejki eteryczne czy solne komory. Sauna potrafi także ukoić nerwy. Podczas sesji obniża się pobudliwość nerwowa i wrażliwość receptorowa. Skoncentrowany na głębokim oddychaniu i otulony ciepłem człowiek zostaje sam na sam ze swoimi myślami. Te kilkanaście minut może być błogosławieństwem dla zszarganych nerwów.
Dlaczego nie?
Sauna daje wiele korzyści, jednak nie każdy może z niej korzystać. Podstawowym przeciwwskazaniem do korzystania z sauny jest nadwrażliwość na bodźce termiczne. W saunie bowiem można odpłynąć, ale tylko myślami! Jeżeli czujemy zawroty głowy, zamazuje nam się obraz, spłyca oddech i pali przełyk, to znak, że musimy opuścić pomieszczenie. Jeżeli mamy ”słabe żyły”, problemy z sercem lub układem nerwowym, przed skorzystaniem z sauny powinniśmy skonsultować się z lekarzem. Najważniejsze, by sobie nie szkodzić. Sauna nie jest zalecana podczas miesiączki oraz gdy kobieta jest w ciąży. Również osoby cierpiące na klaustrofobię raczej nie będą zachwycone takim zabiegiem – pomieszczenia cieplne zazwyczaj są dosyć małe, a para obniża widoczność. Pamiętajmy, że nie ma jednego rodzaju sauny – nawet jeżeli pierwsza sesja była nieudana, może warto zdecydować się na drugą, tylko w ciut innym wydaniu.
Wyborów bez liku
Sauny dzielą się na cztery podstawowe rodzaje. Sauna sucha zrobiona jest z drewna, a w środku wyłożona gorącymi kamieniami. Panuje tam wysoka temperatura, około 100 stopni Celsjusza, oraz dosyć niska wilgotność. Sauna mokra ma mniejszą temperaturę powietrza od sauny suchej, jednak zwiększoną wilgotność przez polewanie rozżarzonych kamieni wodą. Zaleca się ją osobom z problemami skórnymi oraz tłustą cerą. Sauna parowa ma niską temperaturę i bardzo wysoką wilgotność, a para wytwarza się w niej automatycznie. Ostatnim podstawowym typem jest sauna infrared, czyli sauna na podczerwień. Nagrzanie ciała następuje dzięki zamieszczonym w ścianom promiennikach. Oprócz takiego podziału występuje też wiele rodzajów pochodnych. Ciekawymi saunami są komory solne, sauny ziołowe oraz biosauny. W tych ostatnich wykorzystuje się nie tylko aromaterapię ale również koloroterapię. Niektóre sauny posiadają podświetlany sufit, a czasami także telewizory ukazujące spokój przyrody – głębie oceanów czy piękno, zielonych lasów.
Kilka zasad
Jeżeli chcemy uzyskać pożądane rezultaty, musimy stosować się do kilku zasad. Przede wszystkim zabiegi powinny być regularne. Ich częstotliwość zależna jest od rodzaju sauny, z której korzystamy. Przed wejściem do każdej z nich należy się odpowiednio przygotować – przede wszystkim nie pić alkoholu i nie jeść ciężkich posiłków tuż przed sesją. Należy dokładnie umyć ciało i zadbać o miejsce, w którym będziemy się relaksować. Również po sesji istotne jest umycie się w zimnej wodzie, by przywrócić organizm do codziennego funkcjonowania. Wszystkie wskazówki dotyczące prawidłowego saunowania są umieszczone przed wejściem do nagrzanych sal. Warto się z nimi zapoznać, by poprawią jakość i komfort naszego saunowania.
Karina Jaworska
Badania:
