Vaporwave to gatunek muzyczny wywodzący się z elektronicznego Chillwave. Ale kultywowana obok niej wyjątkowa i kultowa estetyka wizualna jest teraz – bezdyskusyjnie – bardziej popularna i rozpoznawalna niż sama muzyka. Vaporwave, jako estetyka i ruch, to żartobliwy komentarz do współczesnego konsumpcjonizmu i bezdusznego późnego kapitalizmu.
Vaporwave, podobnie jak wiele innych estetyk znajdujących się obecnie w trendach, wywołuje nostalgię. Nawet jeśli nie było cię na świecie w latach 80’ i 90’, zarówno obrazy, jak i muzyka z łatwością przeniosą cię w magiczny świat poprzedniej epoki. Jedna z wielkich wczesnych inspiracji dla wizualnej estetyki Vaporwave to Memphis Group, czyli grupa postmodernistycznych projektantów i architektów, założona w Mediolanie we Włoszech przez Ettore Sottsassa na początku lat 80’. W okresie rozkwitu grupy w latach 80’ i na początku 90’ był postrzegana jako tandetna, a jej popularność zmalała pod koniec lat 90. XX wieku. Na przełomie tysiącleci ponownie zaczął zyskiwać uznanie projektantów i kolekcjonerów – ten zachwyt estetyką Vaporwave zachował się do dziś.
Pastelowe kolory i proste kształty zainspirowały później media i miały wpływ na wygląd produkcji skierowanych do dzieci i młodzieży. Tym samym layout Nickelodeon, MTV, Pee Wee’s Playhouse, Discovery Zone, Gymboree, Trapper Keepers, a także wygląd zabawek i wielu innych podstawowych produktów #kidcore idealnie pasuje do estetyki Vaporwave. Nic dziwnego – większość członków społeczności Vaporwave była dziećmi w czasach, gdy styl Memphis był popularny. Gatunek wyłonił się ponownie w 2011 r. ze społeczności internetowych, takich jak Turntable.fm. W kolejnych latach zyskiwał na popularności dzięki serwisom: Bandcamp, Soundcloud, Last.fm, 4chan, czy Agora Road’s Macintosh Cafe. Jego wzrost popularności zbiegł się w czasie z upadkiem estetyki #seapunk i chociaż oba z pewnością mają podobną estetykę, istnieją między nimi wyraźne różnice.
Kluczowa różnica między Seapunkiem a Vaporwave polega na tym, że Seapunk miał estetykę znacznie bardziej skoncentrowaną na obrazach komputerowych z początku lat 90. i życiu podwodnym. Z kolei Vaporwave podkreśla okres od lat 80. do początku XXI wieku (łącząc w sobie nieco estetyki Y2K z lat 1995-2004). Jako punkt końcowy estetyki wskazuje się ataki terrorystyczne z 11.09.2001 r., lub Wielką Recesję i wzrost popularności mediów społecznościowych z końca 2000 roku. Istnieje kilka niszowych społeczności, gdzie fani społeczności Vaporwave się gromadzą, dyskutują i dzielą muzyką tej estetyki. Są to subreddit r/vaporwave i forum członków Macintosh Cafe Agora Road.
Popularne wizualizacje wykorzystywane w estetyce Vaporwave to przede wszystkim anime i kreskówki (często od lat 70’ do 90’, ale nie zawsze, np. Sailor Moon, Neon Genesis Evangelion, a nawet The Simpsons), tematyka zażywania narkotyków, rzeźby klasyczne, takie jak Apollo Belvedere i Laokoon, komentarz konsumpcjonizmu (wykorzystanie logo znanych marek, tj Adidas, Pepsi Cola, Microsoft Windows, Macintosh Plus, PlayStation, Arizona Iced Tea czy Fiji Water). Dużą rolę odgrywa także sprzęt komputerowy i grafika z lat 80. i wczesnych 00., system operacyjny Windows 95, panoramy miast, centra handlowe, a wszystko to przedstawione w „smutny, ale estetycznie przyjemny” sposób.
Jak więc wygląda typowy #vaporwave outfit? Opiera się na pastelowych basicach, uzupełnionych kidcore’owymi akcesoriami. Colorblocking na bluzie z kapturem, skarpetki w delfiny, radosne Vansy, biały t-shirt z generyczną grafiką przedstawiającą antyczną rzeźbę żującą gumę, do tego odrobina nostalgii, różu, turkusu, detali w języku japońskim, mocno edytowanych zdjęć – Vaporwave aesthetic starter pack gotowy. Masz ochotę wydrukować sobie sztukę na ubraniu? Ma być urocza, szalona, przykuwająca uwagę, dziwaczna i imponująca. Go for it.
