Elsa Schiaparelli – przyjaciółka surrealistów, która kapelusz zrobiła z buta

Urodziła się w 1890 roku w Rzymie w znanej arystokratycznej rodzinie Medici. W dzieciństwie otoczona była towarzystwem intelektualistów i artystów. Cała rodzina zajmowała się dziedzinami badającymi świat kultury i nauki: siostra matki malowała freski, wuj Giovanni Schiaparelli zajmował się astronomią, a inny wujek, Ernesto, który odkrył grób Neferete, był dyrektorem muzeum w Turynie i Florencji.

Elsa podjęła studia na wydziale filozofii na Uniwersytecie w Rzymie. Wydała też tomik poezji erotycznej “Arethusa” w 1911 roku (!). To wydarzenie wywołało burzę w jej rodzinie – Elsę wysłano do Szwajcarii, do klasztoru. Kobieta podjęła wtedy strajk głodowy, rodzina ugięła się i zmieniła decyzję o internowaniu. Wkrótce potem Elsa trafiła do Londynu, gdzie dostała pracę jako niania. W czasie wolnym chodziła do muzeów, sporo czytała. W Londynie poznała William de Wendt de Kerlor – teologa, który chętnie opowiadał jej o Buddyzmie i innych systemach filozoficznych. Krótko po poznaniu wyszła za niego za mąż. Przeprowadzili się do Nowego Jorku, gdzie niedługo później na świat przyszła ich córka – Maria Luisa Yvonne Radha de Wendt de Kerlor, najczęściej nazywana “Gogo”. To w Nowym Jorku Schiaparelli zaczęła kierować pierwsze kroku ku drodze artystki. Rozpoczęła pracę z Gaby Buffet- Picabią – byłą żoną francuskiego dadaisty Francisa Picabii, właścicielką butików z odzieżą z Francji. Dzięki niej Elsa poznała takich artystów jak Marcel Duchamp czy Man Ray.

Wyświetl ten post na Instagramie.

Reklama

Post udostępniony przez Schiaparelli (@schiaparelli)

Pierwsze sukcesy i nowe znajomości

Świat sztuki coraz mocniej ją przyciągał. W Paryżu, dokłąd przeniosła się po rozstaniu z Kerlorem, nawiązała znajomości ze znanymi i cenionymi artystami – Alberto Giacomettim, Jean Cocteau i Pablem Picasso, sama zaczęła także tworzyć. Inspiruje się dadaizmem i surrealizmem – nurtami, które szturmem podbijają świat sztuki. W 1927 roku Elsa przygotowuje swoją pierwszą kolekcję ubrań – jej inspirowany surrealizmem czarny sweter (z niby to namalowaną białą kokardą), czy też spodnie culotty (które jakiś czas temu wróciły a dzięki swojej formie idealnie sprawdzają się na upalne lato) okazały się strzałem w dziesiątkę – zachwyciły publikę.

Wyświetl ten post na Instagramie.

Post udostępniony przez Schiaparelli (@schiaparelli)

Do najbardziej znanych projektów Schiaparelli należy np. powstała w 1938 roku, “Skeleton dress”: “chociaż poza tym zachowująca elegancką harmonię z dominującymi liniami wieczorowych strojów późnych lat trzydziestych XX wieku, szkieletowa sukienka jest tak wąska, że staje się drugą skórą, a elementy imitujące anatomię dumnie wyróżniają się z delikatnej matowej jedwabnej powierzchni. Schiaparelli wyolbrzymiła zwykle delikatną technikę pikowania trapunto, aby stworzyć wielkie kości – kształt został zszyty jako obrys przez dwie warstwy materiału, a następnie wyłożony bawełnianą watą, aby uwydatnić wzór. Szwy na ramionach i po prawej stronie są zapinane na odważne plastikowe zamki”.[1]

Inne kultowe Elsy projekty to kapelusz w kształcie buta, czy też nakrycie z użyciem rękawiczek. Motyw dłoni były zresztą jednymi z najczęstszych, z których czerpałą Schiaparelli. W 1934 roku zaprezentowała pasek z połączonymi dłońmi jako zapięcie, a w 1937 przedstawiła sukienkę inspirowaną rysunkiem Jeana Cocteau, na której namalowane dłonie i ramię “obejmowały” osobę noszącą kreację.

Wyświetl ten post na Instagramie.

Post udostępniony przez Schiaparelli (@schiaparelli)

Powszechnie znany jest też wątek rywalizacji Elsy z projektantką Coco Chanel. Trudno byłoby ich ze sobą nie porównywać – dwie silne osobowości, z charyzmą i własnym stylem, dwa kompletne inne spojrzenia na modę. Elsa w swoich projektach wychodziła poza konwencję i traktowała modę jak dziedzinę sztuki, Coco Chanel stawiała z kolei na wygodę i elegancję.

Bolesne rozstania, trudne powroty

Podczas drugiej wojny światowej Elsa musiała wyjechać z Paryża do Nowego Jorku. Naziści zajęli jej dom, butik został zamknięty. Schiaparelli zaczęła podróżować. Wykładała na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych, tworzyła kostiumy dla gwiazd Hollywood – Marleny Dietrich, Mae West, Zsa Zsa Gabor. Żeby podreperować domowy budżet, zajmowała się także projektowaniem odzieży sportową dla kobiet – wygodnych uniformów, które nie utrudniały ruchów. Kiedy wróciła do Paryża, przywitała ją bieda i trudności w kontynuowaniu tworzenia w stylu glamour. Dom mody Schiaparelli podupadał – ograniczył się tylko do sprzedaży perfum, a w styczniu 1954 roku został całkowicie zamknięty.

Wyświetl ten post na Instagramie.

Post udostępniony przez Schiaparelli (@schiaparelli)

Schiaparelli – powrót we współczesność

Jak wygląda aktualnie historia tego domu mody? Po kilkunastu latach posuchy, kiedy głównym produktem sprzedażowym były perfumy, od kilku sezonów na Fashion Weekach znów pojawiają się kolekcje domu mody Schiaparelli. Jak mówi Daniel Rosenberry (dyrektor kreatywny Maison Schiaparelli): “Miałem obsesję na punkcie sprzecznej osobowości, idei introwertyka-ekstrawertyka (…) chciałem objąć te dwie różne skrajności i usunąć cały środek – zrobić coś, co wydaje się wyjątkowo w stylu Schiaparelli”[2]

Choć przyjęcia surrealistów to pieśń przeszłości, dom mody Schiaparelli czuwa nad tym, żeby nie zatracić tej nuty abstrakcji.